Verðbólga og þróun húsnæðisverðs

Verðbólga er furðulegt fyrirbæri. Hér á Íslandi hefur það tíðkast að verðtryggja húsnæðislán, sem þýðir í raun að eftir því sem verðlag hækkar, t.d. á matvöru og eldsneyti, þeim mun meira hækka húsnæðislánin. Það er semsagt ekki nóg að borga himinháa vexti, stimpilgjöld (kostnaður við að stimpla nýtt nafn á þinglýsingarvottorð), lántökugjöld (kostnaður vegna þeirra "forréttinda" að fá að skulda), uppgreiðslugjöld (kostnaður vegna þeirrar viðleitni að borga lán hraðar upp) og seðilgjöld (kostnaður við að fá að vita hvað maður á að borga). Þar sem einhver snillingurinn fann upp á því á sínum tíma að hafa hækkun húsnæðisverðs inni í þróun verðbólgu, hefur myndast fremur afkáraleg staða. Á meðan eignir hafa hækkað í verði, og þar með orðið að mun haldbærara veðandlagi fyrir bankana sem áttu veð í þeim fyrir, hefur verðhækkun þeirra valdið því að gríðarlegar verðbætur hafa bæst ofan á lánin. Sem sagt, bankarnir og íbúðalánasjóður eru að fá meiri og meiri peninga eftir því sem veðin þeirra verða betri. Er það ekki frekar furðulegt?

En nú hins vegar horfir annað við. Nú stefnir í öfuga þróun, þ.e. það stefnir í að húsnæðisverð lækki á komandi árum á meðan verðlag á neysluvörum hækkar. Sé þeirri venju áfram haldið, að hafa húsnæðisverð inní verðbólgumælingum, þýðir þetta að verðlækkun húsnæðisverðs heldur aftur af mældri verðbólgu og þar með bætist minna af verðbótum við lánin en annars myndi gerast ef húsnæðisverð yrði tekið útúr verðbólgumælingum eins og sum "gáfnaljós" hafa mælt fyrir. Nú getur þessi furðulega venja því orðið til þess að almenningur sparar sér þær verðbætur sem annars myndu hlaðast ofan á lánin.

Ég er semsagt á þeirri skoðun að þrátt fyrir að sú venja að hafa þróun húsnæðisverðs inní verðbólgumælingum hafi verið heimskuleg á sínum tíma, þá sé það almenningi til hagsbóta meðan að staðan er eins og í dag, að þróun húsnæðisverðs verði áfram inní verðbólgumælingum. Þegar við höfum gengið í gegnum þessa efnahagslægð og meiri stöðugleiki er kominn á verðlag, má hins vegar taka þessa tölu útúr verðbólgumælingum, enda getur það ekki flokkast undir neysluverðsbreytingar hvernig húsnæðisverð þróast. Húsnæði er ekki neysla, heldur langtímaeign, sem fólk kaupir til að eiga lengi og er því ekki eins háð verðsveiflum og t.d. verð á kóki eða ilmandi klósettpappír.

Mesta verðbólga í tæp 18 ár

Athugasemdir

[Marinó G. Njálsson, 28.4.2008 kl. 09:54]

Þú gleymir samt því að ástandið í þjóðfélaginu væri allt annað, ef verðbólga frá apríl 2001 hefði verið mæld án húsnæðis.  Við værum með 5% stýrivexti (ef ekki lægri), gengisvísitölu í kringum 120 (ef ekki lægri) og verðbólgu í kringum 1,2%.  Verðbólga undangenginna ára hefði verið undir meðaltalsverðbólgu ESB fyrir sama tímabil og kaupmáttaraukning hefði verið veruleg.  Kjarasamningar væru ekki í uppnámi og skuldir heimilanna væru 20 - 30% lægri.

[Muddur, 28.4.2008 kl. 09:59]

Já, enda nefni ég það í pistlinum að mér finnst þetta hafa verið heimskuleg venja, ég er alveg sammála þér með það að staða okkar væri betri í dag, hefði þetta ekki verið svona. Hins vegar stefnir nú í að þetta snúist við og almenningur fari að spara sér verðbætur samfara lækkun húsnæðisverðs, þá finnst mér ótímabært að taka þróun húsnæðisverðs útúr verðbólgumælingum.